Welkom

In dit populairwetenschappelijke boek, dat eind 2019 uitkwam, bespreekt filosoof Aldo Houterman het menselijk lichaam en bewegen aan de hand van voorbeelden uit de sport en uit de kunsten. Met de titel zet hij zich meteen af tegen het ‘wij zijn ons brein’-gedachtegoed van neurowetenschappers als Dick Swaab en Victor...

Enkele jaren geleden schreef de Amerikaanse oncoloog en bioethicus Ezekiel Emanuel een intrigerende longread in The Atlantic, waarvan een vertaling integraal is gepubliceerd in de NRC (18 oktober 2014): ‘Vanaf mijn 75ste jaar zeg ik ‘nee’ tegen antibiotica’ (Amerikaanse titel: Why I hope to die at 75). De dood is we...

‘Ze vragen of wij wel gegeten hebben, of onze jassen warm genoeg zijn, hebben kusjes voor op zere plekjes, geven zusjes poppen, broertjes krijgen een trein’ (p. 9). Dit citaat komt uit Moeders, het nieuwste boek van Herman van Veen. En hoewel moeders de leidraad zijn in dit boek, kreeg ik tijdens het lezen tegelijke...

In deze bundel delen auteurs van diverse pluimage hun visie op gezond samenleven; een gezonde samenleving met individuen in verbinding met elkaar. Deze bevlogen wetenschappers vertellen hoe zij urgente maatschappelijke vraagstukken proberen te begrijpen en suggereren mogelijke duurzame oplossingen. Vijf kwesties wor...

In het afgelopen jaar oogstte de chatbot ChatGPT van het Open AI Institute alom ontzag, bewondering, en bezorgdheid. Deze chatbot produceert in antwoord op vragen zeer geloofwaardige tekst, die nauwelijks van menselijke communicatie te onderscheiden is. Dat kan buitengewoon handig zijn, bijvoorbeeld om medische info...

Er zijn in het leven altijd momenten te bedenken waarbij het verschillende kanten op had kunnen gaan. Iedereen denkt er wel eens over na wat er zou zijn gebeurd wanneer op zo’n moment een ander besluit zou zijn genomen. Nergens komt dat duidelijker naar voren dan in het indringende en rijk geschreven boek Onverwacht...

Mensen met een makke. Zo noemde een collega van Jacqueline Kool mensen die genoodzaakt zijn te leven met een chronische ziekte, of een fysieke of psychische beperking. Kool heeft een progressieve spierziekte en is rolstoelgebonden. Al meer dan 25 jaar vertelt ze tegenverhalen waarin ze een meer realistisch en regelm...

Uitgangspunt van dit interessante essay is dat het menselijk verlangen het antwoord is op een ervaren existentieel gemis of tekort. Hoewel verschillende lichamelijke, sociale en geestelijke verlangens evenzovele antwoorden vormen op diverse soorten van gemis, beschouwt Nusselder het verlangen van de ziel als het eig...

Een cartoon is geen strip bestaand uit meerdere kaders die samen een verhaal vormen. Het is ook geen illustratie die fungeert als aanvulling op geschreven tekst. De kracht van een cartoon is zijn zelfstandige zeggingskracht. 

Het boekje Dementie van Binnenuit trekt de aandacht door de kwaliteit van de uitgave: de portretten die schilder William Utermohlen van zichzelf schilderde in de jaren dat hij dementeerde, grijpen de lezer bij de strot. Ook de inhoud van het boek is aangrijpend.

Dat velen ‘cocreatie’ hoog op hun ‘jeukwoordenlijst’ hebben staan, heeft Myrrhe van Spronsen (neurowetenschapper, kunstenaar en ervaringsdeskundige) en Jim van Os (hoogleraar psychiatrie) er niet van weerhouden het centraal te stellen in We zijn God niet (2021).

In het boek Anatomie van de patiënt onderzoeken de auteurs wie of wat een patiënt is, waarbij ze uit willen gaan van het narratief van die patiënt.

Narratieve verantwoording (‘tellen en vertellen’) draait om het idee dat verhalen de authentieke beleving van de kwaliteit van zorg laten zien. Beleving die niet uit de gebruikelijke verantwoordingscijfers gehaald kan worden. Het verschil tussen de leefwereld van cliënten en de systeemwereld van professionals staat ...

Morgen wordt alles beter geeft uitgebreid aandacht aan de nieuwe mogelijkheden van gentechnologie, zoals Niet-Invasieve Prenatale Tests (NIPT), gene editing, de verbetering van de mens, enzovoort. De belofte om hierbij ook de nodige aandacht te schenken aan langzame vragen, maken de auteurs ook hard. 

De dood bespreekbaar maken: het is de missie van de schrijvers van ‘Ik weet niet wat ik zeggen moet…’ In hun handzame boek vol praktische tips is dat ook precies wat ze doen – de dood, verlies en rouw bespreekbaar maken – ook voor mensen die geen idee hebben hoe dat moet. Met handreikingen, voorbeeldgesprekken en ze...

Het boek Better, not perfect van M. H. Bazerman geeft inzicht in hoe we ons gedrag en processen van ethische besluitvorming kunnen verbeteren. Bazerman gaat daarbij uit van het utilitarisme, de ethische stroming die voorstaat dat handelingen zoveel mogelijk moeten bijdragen aan het nut voor en het welzijn van alle m...

Redacteuren Boer, Van Hoek en Mul beschouwen deze bundel als een pleidooi voor een ethiek van voorzichtigheid. Voorzichtigheid is de gepaste grondhouding bij ingrijpende vraagstukken die gepaard gaan ‘met gevoelens van twijfel, besef van mysterie en onvolledig menselijk kennen’ (p. 24). 

In dit erg lezenswaardige boek verkent Frits de Lange een ‘derde weg’ tussen enerzijds het ideaal van ‘succesvol ageing’ en anderzijds de ‘horror vacui’ van het ouder-worden dat alleen verval en aftakeling met zich meebrengt. Terwijl die laatste visie de levensloop verengt tot ‘opgaan, blinken en verzinken’, ontkent...

Theo Wobbes onderzoekt in dit boek hoe de ver­houding van de mens tot zichzelf aan de orde komt in de ontmoeting van de patiënt met zijn arts. Een filosofisch-ethische reflectie op deze verhouding is bijzonder interessant, zeker wanneer ze afkomstig is van een auteur die zowel filosoof is als arts.

Elke patiënt, zorgprofessional en bestuurder heeft met kwaliteit en veiligheid te maken. Wat is kwaliteit van zorg? Hoe meet je dit in de praktijk? Hoe ontstaat een richtlijn en hoe ga je om met multidisciplinaire medische vraagstukken? Wanneer is zorg doeltreffend en doelmatig? Hoe definieer je waardegedreven zorg ...

In het tweeluik Sterven en Het leven voltooien roept Ineke Visser op tot een nieuw verhaal over sterven in de Nederlandse samenleving. Zij vraagt om meer aandacht voor de gelaagdheid van het stervensproces en pleit ervoor dat sterven als een wezenlijke en kostbare menselijk ervaring wordt gezien. Als lezer kun je di...

Deze bundel laat zien hoe het thema ‘zorg’ is voorgesteld in romans en verhalen. ‘Zorg’ heeft daarbij een brede betekenis – van facetten van zorgsector, tot de concrete handeling van zorgen. De bundel bevat bijdragen van onder meer zorgprofessionals, antropologen, literatuurwetenschappers en schrijvers over uiteenlo...

De dokter en digitalisering is een verzameling van 22 bijdragen onder redactie van Kreier en Verberk-Jonkers, respectievelijk kinderarts en nefroloog.

Dit boek draagt als titel een wat mij betreft aangenaam pleonasme − immers: zonder waarden geen dialoog en vice versa.

Het blijft verleidelijk om normen aan de natuur te ontlenen, ondanks dat dit problematisch is. In Tegen de natuur in geeft Lorraine Daston hiervoor een verklaring, die draait om belangrijke kenmerken van ons menszijn. 

Es R van. Professionele ethiek. Morele besluitvorming in organisaties en professies. Amsterdam: Boom Management Impact, 2020. ISBN: 9789462760615. 320 blz. 2e druk. Prijs: 63,50.

Nieuw is het boek niet maar de 3e oplage in 2020 van de 2e herziene druk uit 2015 verdient niettemin een eervolle vermelding in deze r...

Havermans M. Sterven als een stoïcijn. Filosofie bij ziekte en dood. Eindhoven: Damon, 2019. 160 blz. ISBN: 978 94 6340 178 4. Prijs: € 19,90.

Paul, de man van filosoof/ redacteur Marja Havermans bleek op 61-jarige leeftijd kanker te hebben, en overleed negen maanden na de diagnose. In het boek Sterven als een s...

McLaughlin K. Empowerment. A critique. New York: Routledge, 2015. ISBN: 9781138819610. 152 blz. Prijs: £ 125 (e-boek £ 40,49).

In dit boek analyseert de Britse socioloog Kenneth McLaughlin het – lastig in het Nederlands te vertalen – begrip ‘empowerment’. Dat begrip wordt veel gebruikt in de hedendaagse welzijns...