Welkom
Welkom op de website van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. TGE stelt zich ten doel de kwaliteit van de morele bezinning op actuele veranderingen binnen de gezondheidszorg te bevorderen. Verschillende invalshoeken, benaderingen en levensbeschouwingen komen aan bod.
Publiceren in TGE?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieOmgaan met pandemische onzekerheid
Observaties uit de ziekenhuispraktijk
Prof. dr. Roland Bal
27 februari 2020: tijdens een speciale uitzending van de NOS over het coronavirus krijgt Minister Bruins een briefje in de hand gedrukt. De eerste bevestigde Covid-patiënt is die middag opgenomen in het Elisabeth Tweesteden ziekenhuis in Tilburg. 3 maart 2020: tijdens een bijeenkomst over het verkennen van samenwerk...
Vaccinatieplicht voor zorgverleners?
Een ethische reflectie
Mr. drs. Gwen Lisa van Dijk
Een steeds terugkerende maatschappelijke discussie is het invoeren van een vaccinatieplicht. Deze discussie krijgt een grotere lading bij (de dreiging van) ziekte-uitbraken, zoals bij de uitbraak van COVID-19, en raakt meer op de achtergrond zodra deze onder controle zijn (Willems e.a. 2009, 1305). Onlangs verschene...
De zorgethische opstelling in moreel beraad als verbindende ruimte
Monique Goense
Hedendaagse zorgorganisaties kenmerken zich door een hoge mate van complexiteit (Vosman & Niemeijer, 2017, 470). Er zijn vele betrokkenen voor nodig om goede geïnstitutionaliseerde zorg mogelijk te maken, van handen aan het bed tot managers en bestuurders (Tronto, 2013, 152). Om antwoord te kunnen geven op de vraag ...
Ontwikkeling van ethische competenties binnen de opleiding geneeskunde
Dymph Dieben, MSc MA
Dagelijks maken artsen situaties mee waarbij ethische reflectie en het hebben van ethische competenties van belang zijn. De laatste jaren vindt er in de medische wereld een verschuiving plaats van ethiekbeoefening in ethische commissies, naar ethiekbeoefening op de werkvloer, bijvoorbeeld door middel van moreel bera...
Je mag bang zijn. Is er voldoende ruimte voor de kwetsbare kant van zorgprofessionals?
Milotte Hamer
In de context van psychische kwetsbaarheid onder zorgprofessionals en de schaamte en stigmatisering die daarin een rol spelen, heb ik mezelf in dit artikel de vraag gesteld in hoeverre er ruimte is voor mij als zorgprofessional om mijn psychische kwetsbaarheid te tonen. Tijdens het schrijven van dit artikel is mijn ...
Het vragen van toestemming voor wetenschappelijk onderzoek op de intensive care volwassenen in acute noodsituaties
Mr. Marjolein Timmers
Naast het leveren van goede patiëntenzorg is het verrichten van medisch-wetenschappelijk onderzoek (‘onderzoek’) een kernactiviteit van (academische) ziekenhuizen. Dit onderzoek heeft de bevordering van kennis tot doel, om: (1) de meest effectieve behandeling voor een bepaalde aandoening te vinden, (2) meer kennis t...
Opportunistische genoomscreening: normatieve reflectie
Prof. dr. Guido de Wert
De translatie van genomics in ‘gepersonaliseerde geneeskunde’ (vaak ook aangeduid met termen als ‘precisie-’ of ‘gestratificeerde’ geneeskunde) impliceert een paradigmawisseling: de traditionele ‘one size fits all’-gezondheidszorg maakt, zo luidt de belofte, geleidelijk plaats voor maatwerk, rekening houdend met de ...
De RMRS-NL: Een nieuw instrument om de morele veerkracht van zorgverleners te meten
Malene van Schaik, MA, MSc
Steeds meer onderzoek laat zien dat zorgverleners in de dagelijkse praktijk veel morele stress ervaren: de negatieve emoties die men ervaart als gevolg van moreel lastige situaties (Morley et al., 2019). Morele stress kan op korte termijn leiden tot frustratie, schuldgevoelens en fysieke klachten zoals vermoeidheid,...
Euthanasie bij gevorderde dementie. Schriftelijke verklaring en wet of wetsgeschiedenis
Dr. Ton Vink
We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them. (Albert Einstein)
Moet de wetsgeschiedenis altijd bepalend zijn voor de toepassing van wet of wetsartikel? Wat betekent deze vraag voor art. 2.2 (de schriftelijke verklaring) van de Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en Hulp...
Fair innings: geen fair play bij triage … maar loting evenmin. Een pleidooi voor selectie op basis van kalenderleeftijd bij triage van coronapatiënten voor IC-opname
Mr. Onno Brinkman
Het draaiboek dat de artsenfederaties in juni vorig jaar hebben opgesteld voor de triage van coronapatiënten voor IC-opname beschrijft hoe artsen moeten beslissen over wie er wel en wie niet een IC-plek krijgt, als door de coronapandemie de druk op de IC landelijk zo hoog oploopt dat er tekorten ontstaan en triage n...
Een medisch-ethisch kader voor een zorginstelling tijdens de COVID-pandemie
Dr. Willemien van de Water
Zoals veel zorginstellingen heeft ook de Alrijne Zorggroep (1) bij aanvang van de COVID-pandemie maatregelen genomen om de continuïteit van de patiëntenzorg veilig te stellen. In deze hectische periode moesten in korte tijd veel medische en organisatorische besluiten worden genomen. Gelet op de aard van de problemen...
Kwetsbare anti-helden: ethische veerkracht van verpleegkundigen in het perspectief van Emmanuel Levinas
Dr. Linus Vanlaere
Meer dan ooit is ethische veerkracht van verpleegkundigen vandaag aan de orde. Maar wat houdt ethische veerkracht eigenlijk in? Na een situering en verkenning van dit begrip, plaatsen we ethische veerkracht in het perspectief van een relationele ethiek die geïnspireerd is door de filosofie van Emmanuel Levinas. Door...
Controle met en over slimme technologieën
Dr. Merel Noorman
Wat kunnen data-gedreven slimme technologieën − ook wel Artificiële Intelligentie (AI) technologieën genoemd − betekenen voor controle in de gezondheidszorg? Artificiële Intelligentie is tegenwoordig overal te vinden en de term wordt te pas en te onpas gebruikt om allerlei soorten technologieën te beschrijven. In di...
Persoonsgerichte zorg, regeldruk en regelruimte: van regelreflex naar spiegelreflex
Dr. Hester van de Bovenkamp
Er bestaat een grote variatie aan formele en informele regels in de zorg die het gedrag van zorgverleners beïnvloeden. Te denken valt aan regels vastgelegd door toezichthouders, verzekeraars, professionele beroepsorganisaties, zorgorganisaties, professionals zelf en de wensen en normen van cliënten en hun naasten. R...
Overleven, zo lang mogelijk leven, betekenisvol leven
Kantelingen in de zorg aan de hand van de ervaringen van een plattelandsdokter
Dr. Hans Peter Jung
De kijk op gezondheidzorg is de afgelopen 75 jaar wezenlijk veranderd. Dit artikel biedt, bezien vanuit de lens van een plattelandspraktijk, een reflectie op deze veranderingen in de gezondheidszorg en de rol van de huisarts in de samenleving. De werkdruk voor de arts komt daarbij prominent aan bod. Een historische ...
Gezelschapsrobotica in de ouderenzorg: een ethische reflectie
Selin Koçer
Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau kampen we over enkele jaren met een ‘dubbele vergrijzing’ in Nederland (Nap en Cornelisse, 2019, 20-23). Dit betekent dat het aantal ouderen dat aandacht en zorg nodig heeft sterk zal stijgen. Daarnaast wordt de huidige groep zorgverleners steeds kleiner en worden de betre...
Vaccinatie: door God verboden of juist mogelijk gemaakt?
Een visie vanuit Rooms-katholiek perspectief
Prof. dr. Frans J. van Ittersum en dr. Lambert J.M. Hendriks
Er is veel discussie over vaccinatie in Nederland en andere Europese landen nu de vaccinatiegraad jaar in jaar uit verder is gedaald. In sommige landen is er al een vaccinatieplicht ingevoerd, de Nederlandse regering is ten aanzien van deze maatregel terughoudend. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de vi...
Een bedrijfsethiek van menselijk ziekenhuisafval
Mr. Bart Janssen en mr. Rogier Baart
In eerdere publicaties hebben wij ons afgevraagd ‘van wie’ een geamputeerd been is (Jansen & Baart, 2018; Jansen & Baart, 2020). In juridische termen komt dat erop neer dat we ons afvroegen wanneer een eventueel eigendomsrecht op lichaamsmateriaal ophoudt, en wat voor juridische consequenties dat dan heeft voor de b...
Uitzichtloos en ondraaglijk lijden?
Over voltooide levens en gestapelde ouderdomsaandoeninge
Prof. dr. Martin Buijsen
Op 2 september 2019 kondigde D66-Kamerlid Pia Dijkstra aan dat haar fractie begin 2020 een wetsvoorstel zou presenteren dat euthanasie (levensbeëindiging op verzoek of hulp bij zelfdoding) mogelijk moet maken voor mensen op hoge leeftijd die levensmoe zijn. Een oudere met een stervenswens moet zich volgens dit initi...