Welkom
Welkom op de website van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. TGE stelt zich ten doel de kwaliteit van de morele bezinning op actuele veranderingen binnen de gezondheidszorg te bevorderen. Verschillende invalshoeken, benaderingen en levensbeschouwingen komen aan bod.
Publiceren in TGE?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieZorgethisch onderzoek doen: een propositie - Een weerwoord aan D. Willems
Prof. dr. Frans Vosman en prof. dr. Andries Baart
De zorgverleners en bestuurders van het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg begonnen in 2009 in samenwerking met de universiteit een zorgethisch onderzoeksprogramma: Menslievende zorg (2009-2014). Baart & Vosman deden er nauwgezet verslag van en schreven bovendien diverse Engelstalige artikelen over de opbrengsten. ...
Werken als medisch-ethisch onderzoeker in het buitenland. Een verslag uit Oslo
Dr. Elleke Landeweer
Wil je in de academische wereld blijven werken na het behalen van je doctorsgraad, dan is het tegenwoordig heel verstandig om een periode in het buitenland te werken. Het idee is dat je daarmee je blikveld verruimt. Je leert nieuwe manieren van werken, maakt kennis met andere onderzoeksmethoden, en kan elkaars data ...
Stt...Zorg gevraagd...
Dieke Westerduin
Dieke Westerduin studeert geneeskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze schreef deze column in het kader van een eerstejaars Vrije keuzemodule waarin onder andere de vraag ‘Wat is zorg?’ aan de orde kwam.
De moraal van digitaal
Gert Olthuis en Steven Dorrestijn
Redactioneel door Gert Olthuis en Steven Dorrestijn.
Solidariteit in een tijdperk van mobiele en gepersonaliseerde gezondheid
Dr. Tamar Sharon
Apparaten voor self-tracking (zelfmeting) maken een toekomst mogelijk waarin mensen meer betrokken worden bij de controle op hun eigen gezondheid. Praktijken van zelfmeting geven vorm aan solidariteit op een manier die niet noodzakelijkerwijs aansluit bij de manier waarop een beroep wordt gedaan op deze waarde in he...
Solidariteit opnieuw definiëren
Dr. Alistair Niemeijer
Tamar Sharon laat in haar artikel zien dat dergelijke aanspraken op waarden, zeker wanneer deze in ethische discussies worden gehanteerd, een hoog abstractieniveau hebben, temeer omdat één en dezelfde waarde vaak tot twee totaal verschillende standpunten kan leiden. Zij spreekt daarom liever van ‘enactment’; de uito...
De privacy-vriendelijke zorgcamera die mensen desondanks niet wilden
Dr. Steven Dorrestijn en Dr. Martine Vonk
In dit artikel kijken we naar de moraal van techniek door op een gestructureerde manier de impacts van producten te analyseren. We introduceren daarvoor de Product Impact Tool, met gebruik van voorbeelden uit de zorgtechnologie. Vervolgens illustreren we de toepassing van deze tool aan de hand van de casus van een “...
Het implementeren van e-health – een ethische blik
Dr. Gert Olthuis
‘E-health amper gebruikt in de zorg’ kopt een artikel op de website van Zorgvisie (8 juli 2015). De drie e-healthdoelstellingen die het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een Kamerbrief over e-health en zorgverbetering (2 juli 2014) heeft geformuleerd
zijn nauwelijks bereikt volgens het nieuwsbericht.
Innovatie als deugd
Prof. dr. Jan Kremer
In gesprek met Jan Kremer. Professor dr. Jan Kremer is gynaecoloog, hoogleraar patiëntgerichte innovatie bij IQ Healthcare en adviseur van de Raad van Bestuur van het Radboudumc. Jan Kremer was een van de sprekers tijdens het congres De Moraal van Digitaal op 9 oktober 2015, dat gehouden werd ter gelegenheid van het...
E-healthtechnologie in het gebruik
Dr. Lieke van der Scheer, Dr. Lieke van der Scheer en Drs. Dominique Hamerlijnck
In de kamerbrief van 2 juli 2014 wordt de stimulans van e-health verdedigd met de verwachting dat zelfmanagement de kwaliteit van leven van chronische patiënten kan verhogen. De beloftes zijn dat als zowel chronisch zieken als overige Nederlanders via apps op hun smartphones, internetapplicaties of draagbare sensore...
‘An app a day keeps the doctor away’
Drs. Cunigonda Hol
Er bestaan tegenwoordig vele apps die ons helpen om gezond te leven met behulp van onze smartphone, privé en op ons werk. In feite gaat het hier om interactieve technologie die speciaal ontworpen is om onze houding, ons gedrag of beide zonder dwang te beïnvloeden. Dit zijn voorbeelden van ‘persuasive technology’ (PT...
Leestafel
Appelo M. Leren lijden.
Delespaul P, Milo M, Schalken F, Boevink W & Os J van. Goede GGZ! - Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie.
Leestafel
Loenen G van. Lof der onvolmaaktheid. Waarom zelfbeschikking niet genoeg is om goed te leven en te sterven.
Leestafel
Slors M, Bruin L de & Strijbos D. Philosophy of mind, brain and behaviour.
Het Paul Sporken geluid
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Sterke verhalen uit het ziekenhuis
Dr. Thijs Tromp, Dr. Anneke Sools en Dr. Stans van Egmond
Met behulp van de zorgethische theorie van Joan Tronto wordt gereflecteerd op vier rol-afstemmingspatronen tussen zorgverleners en patiënten, geïdentificeerd in een onderzoek naar patiëntervaringen uit het ziekenhuis. Op voorhand uitgaan van een autonome patiënt doet geen recht aan de variëteit in verwachtingen van ...
Wat kunnen verhalen veranderen?
Prof. dr. Tineke A. Abma
Prof. dr. Tineke A. Abma geeft een reactie op het artikel van Tromp, Sools en Egmond 'Sterke verhalen uit het ziekenhuis'.
Mag een arts een amputatieverzoek van een persoon lijdend aan ‘Body Integrity Identity Disorder’ inwilligen?
Irene M.L. Vos
‘Body Integrity Identity Disorder’ (BIID) is een zeldzaam verschijnsel waarbij een persoon een intens en blijvend verlangen heeft om een (deel van een) ledemaat te amputeren. Dit artikel behandelt de vraag of een arts een amputatieverzoek van een persoon lijdend aan BIID mag inwilligen.
Een andere kijk op lichamelijke heelheid
Dr. Jenny Slatman
Irene Vos analyseert op heldere wijze wat de ethische overwegingen zijn bij het al dan niet inwilligen van een amputatieverzoek bij een BIID-patiënt. Zij laat zich daarbij leiden door de bekende 4 principes ‘weldoen’, ‘niet-schaden’, ‘autonomie’ en ‘rechtvaardigheid’. Dr. Jenny Slatman geeft een reactie op het artik...
Pionieren in de medische ethiek
Prof. dr. Inez de Beaufort
De jarenlange inzet van hoogleraar gezondheidsethiek Inez de Beaufort creëerde de bloeiende afdeling ‘Medische ethiek en filosofie’ bij het Erasmus MC. Als medisch ethicus is zij ook actief in vele adviesorganen, bijvoorbeeld als erelid bij de Gezondheidsraad in Den Haag. Ethiek-studente Anne Schaap interviewde haar.
Een vluchteling met voetschimmel en keelpijn
In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.
De meerwaarde van effectief altruïsme voor de gezondheidszorg
Dr. Karin Janssen van Doorn
"Een paar jaar geleden kwam een jonge vrouw op mijn consultatie, omdat zij was opgeroepen om stamcellen te geven aan een onbekende acceptor. Op mijn vraag waarom ze donor wilde zijn, antwoordde zij dat ze aan het begin van ieder jaar een goede daad bedacht. Ze wist niet voor wie en in welk land waar ook ter wereld e...
Een Belgische brochure over orgaandonatie na euthanasie: weinig aandacht voor de ethische bedenkingen
Dr Erwin J.O. Kompanje
"Een persoon die om euthanasie verzoekt en tevens de wens te kennen geeft orgaandonor te willen zijn, bij wie geen medische contra-indicaties bestaan, is een geschikte kandidaat voor een Non-Heart-Beating-Procedure.” Dit schreef dr. Erwin J.O. Kompanje in 1999 in zijn proefschrift. Hij schetste een fictieve casus, w...
De patiënt echt terug?
Prof. dr. Dick Willems
Bespreking van het boek 'De patiënt terug van weggeweest. Werken aan menslievende zorg in het ziekenhuis'. Dit boek is een verslag van een vijf jaar durend project (2009-2014) om de zorg in het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg ‘menslievender’ te maken.
Leestafel
Lange F de. Loving later life –an ethics of aging.
Leestafel
Bos R ten. Bureaucratie is een inktvis.
Leestafel
Blok J de, Suichies H, Vogelpoel L & Jansen T (red). Het alternatief voor de zorg – humaniteit boven bureaucratie.
Leestafel
Harskamp A van, Meynen G & Siertsema B (red.). Worden wij betere mensen? Essays over morele vooruitgang.
Leestafel
Gawande A. Sterfelijk zijn. Geneeskunde en wat er uiteindelijk toe doet.
Wobbes Th & Muijsenbergh M van den (red.). Baas over eigen lichaam? Dilemma’s rond zelfbeschikking en gezondheid.
Leestafel
Bruntink R & VPTZ Nederland. Over de dood gesproken. Stilstaan bij vragen rond leven en sterven.
Mooie woorden waarmaken
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Morele reflectie in de zorgpraktijk: hoe mooie woorden waar te maken?
Dr. Els Maeckelberghe
Begin jaren negentig zette Dr. Els Maeckelberghe haar eerste schreden op het pad van de klinisch ethische conferenties. Het was de pionierstijd wat betreft het invoeren in het medisch onderwijs van wat we vandaag de dag morele deliberatie of moreel beraad noemen. Dr. Els Maeckelberghe blikt terug op deze meer dan tw...
De must van middelmatigheid
Dr. Linus Vanlaere, Prof. dr. em. Roger Burggraeve en Prof. dr. em. Mieke Grypdonck
In deze bijdrage verkennen we hoe vier vormen van middelmatigheid hefbomen kunnen zijn voor betere zorg indien ze worden erkend en leiden tot bezonnenheid, bescheidenheid, mildheid en lankmoedigheid. We besluiten met een korte bespreking van de spanningsvolle verhouding tussen de persoonlijke inzet van zorgdragers e...
Moreel beraad bij de koffieautomaat
Dr. Jos Kole
Zou een methodisch kritisch-ethische reflectie ook niet in een korter gesprek, bij wijze van spreken in een één-tweetje bij het koffiezetapparaat, mogelijk zijn? Hoe zo’n kort gesprek over een ethische kwestie, in het voorbijgaan, op de gang, tijdens de lunch, of misschien aan het bed bij de patiënt, aan te pakken?
Ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer: nog één dode baby en ik stop
Dr. Mariëlle (M.G.) van Pampus
Dat vrouwen de bevalling soms als traumatisch ervaren of zelfs een posttraumatische stress-stoornis (PTSS) ontwikkelen is inmiddels onder de meesten verloskundigen en gynaecologen, wel bekend. Maar hoe ervaren wij zelf de soms spannende, nare of verdrietige situaties die we tijdens ons werk meemaken? In dit artikel ...
Nog één dode baby en ik begin echt te leven
Jean-Jacques Suurmond
Jean-Jacques Suurmond, PhD Supervisor, theoloog en publicist, geeft een reactie op het artikel 'Ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer: nog één dode baby en ik stop.' van Dr. Mariëlle (M.G.) van Pampus.