Welkom
Welkom op de website van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. TGE wil de morele bezinning op actuele veranderingen binnen de gezondheidszorg vanuit verschillende benaderingen en levensbeschouwingen bevorderen. Met artikelen over het werk van medisch-ethische commissies, recente wetgeving en vraagstukken op het snijvlak van geneeskunde, filosofie en literatuur.
_w670_h315_bg.png)
Publiceren in TGE?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieVan veel kleurige poppetjes naar één fel schermpje
Dr. Rob Houtepen
Dr. Rob Houtepen brengt Personalized Evidence Based Medicine in beeld.
Goed dat Nederland het Biogeneeskundeverdrag niet ratificeert
Het commentaar van Martin Buijsen op het besluit van de Nederlandse kabinet om definitief af te zien van ratificatie van het Biogeneeskundeverdrag, en de bijval die hij daarvoor van Henk ten Have kreeg (TGE 2015; 25 (3)), vragen volgens prof. dr. Govert den Hartogh om een korte reactie. Vervolgens geeft Martin Buijs...
Leestafel
Borry P & Matthijs G. Iedereen geniaal. Humane genetica in woorden & cartoons.
Leestafel
Ganzevoort R, Hegger A, Groot-Kopetzky B de, Kips M, Tijdink D, Smedt P de, Fruyt K de, Rector G, Beek I van. Geschonden vertrouwen.
Leestafel
Glas G e.a. Zuinig op zin. Aandacht voor zingeving als kostenpost en als winstfactor in de zorg.
Leestafel
Slatman J. Our strange body. Philosophical reflections on identity and medical interventions.
De kloof tussen zeggen en doen
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Niet-invasieve prenatale tests: onderzoek naar de houding van aanstaande en jonge moeders in Vlaanderen
Momenteel kunnen zwangeren in verschillende Belgische ziekenhuizen en laboratoria terecht voor de niet-invasieve prenatale test (NIPT). Verschillende buitenlandse onderzoeken tonen aan dat vrouwen een positieve houding hebben ten opzichte van deze test. In dit artikel rapporteren we de resultaten van een bevraging b...
Nederland en het Biogeneeskundeverdrag
Prof. Dr. Martin Buijsen
Het kabinet heeft besloten het Biogeneeskundeverdrag niet aan het parlement ter goedkeuring voor te leggen. Hiermee is zij teruggekomen op haar voornemen om dit verdrag te ratificeren. De argumenten waarmee dit kabinet het verdrag uiteindelijk terzijde schuift, zijn op misvattingen gestoeld en duiden op onbegrip van...
Over de wenselijkheid van reflectie over de eigen dood door de arts
Resy Sanders, dr. Marcel Becker en dr. Wim Dekkers
De centrale stelling van deze bijdrage is dat reflectie over de eigen dood meerwaarde heeft voor de terminale palliatieve zorgverlening. Deze stelling is mede ingegeven door enkele prikkelende uitspraken van de filosoof, arts en schrijver Bert Keizer.
“Ethiek moet je niet opdringen maar inzetten waar het gewenst is”
Dr. Hans van Dartel
Dr. Hans van Dartel was werkzaam als verpleegkundige, en later als universitair docent ethiek verbonden aan het LUMC. Momenteel is hij als voorzitter respectievelijk extern ethicus verbonden aan een tweetal commissies ethiek in de gehandicaptenzorg. Ook is Van Dartel o.a. voorzitter van de Commissie ethiek van koepe...
De belofte en ethische grenzen van ‘nudging’ voor de gezondheidszorg
Jasper Zuure
'Nudging’ is het anticiperen op het voorspelbare gedrag van mensen door doelbewust de keuzearchitectuur te wijzigen zonder opties te verbieden of financiële prikkels substantieel te wijzigen. Nudging staat ook wel bekend als ‘een duwtje in de ‘goede’ richting’. Dit artikel
bespreekt de belofte en ethische grenzen va...
Gespeeld Beraad: Moral Agency Theater als methode voor toegepaste medische ethiek
Susan S. Stocker, PhD
Moral Agency Theater workshops hebben tot doel moreel handelen te activeren. In een workshop krijgen zorgverleners de mogelijkheid te leren door moreel lastige praktijksituaties na te spelen en vervolgens samen te beraadslagen over alternatieve manieren van handelen. In dit artikel beschrijf ik kort het verloop van...
Broeder Damiaan
Drs. Antoine de Haan
Een nieuwe opvatting over gezondheid doet de ronde. Arts-onderzoeker Machteld Huber werkte het uit in haar proefschrift (2014). Centraal daarin staat het begrip ‘positieve gezondheid’.
De maatschappelijke relevantie van medische ethiek
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Een narratief opgestelde wilsverklaring voor euthanasie in geval van dementie
Ad Nuijten, Dr. Els Maeckelberghe en Bavo van der Poel
Artikel 2.2. van de Wtl, kortweg Euthanasiewet, handelend over een in wilsbekwaamheid geschreven wilsverklaring tot levensbeëindiging, staat nog steeds ter discussie. In dit artikel wordt geargumenteerd dat een narratief opgestelde wilsverklaring behulpzaam zou kunnen zijn om te duiden wat met name de patiënt met de...
Geen eenvoudige oplossingen
Prof. dr. Cees Hertogh
Reactie van prof. dr. Cees Hertogh, o.a. hoogleraar ouderengeneeskunde & ethiek van de zorg en Hoofd sectie ouderenonderzoek en universitair netwerk ouderenzorg (UNOVUmc) op het artikel van Nuijten en co-auteurs over de de narratieve wilsverklaring die het levensverhaal van de patiënt schetst.
Veiligheidsprogramma’s in de zorg: een gemankeerde benadering van professionele zorg?
Dr. Hans van Dartel
De meest bekende manier waarop veiligheid tegenwoordig moreel wordt geproblematiseerd houdt verband met de aantasting van de privacy. Wanneer dat gebeurt, gaat het in de regel om de verhouding tussen staat en burgers en is het achterliggende thema de publieke of staatsveiligheid. Patiëntveiligheid is van een andere ...
Ethici moeten actief meedenken over vragen waarmee de maatschappij geconfronteerd wordt
Dr. Annelien Bredenoord
Dr. Annelien Bredenoord werkt als associate professor medische ethiek in het UMC Utrecht. Ze studeerde theologie en politieke
wetenschappen aan de Universiteit Leiden. Daarnaast is ze actief lid van D66 en heeft ze onlangs zitting genomen in de Eerste Kamer. Ze combineert toegepaste ethiek met politiek-maatschappeli...
Het patiëntendossier: verboden toegang of een “open boek”?
Mr. dr. Nicole de Bijl
Een stagiair checkt waarom een medestudent in een GGZ-instelling wordt behandeld. Eén van de voorbeelden die de heer Tomesen, lid van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP), in 2013 gaf tijdens een gesprek naar aanleiding van een rapport van het CBP
over een onderzoek bij negen ziekenhuizen naar informatiebe...
Dying Dutch? Amerikaanse reflecties op de maatschappelijke discussie over voltooid leven
Els van Wijngaarden
In februari van dit jaar kwam het Amerikaanse tijdschrift Newsweek met een opzienbarende coverstory over de euthanasiepraktijk in Nederland: 'Dying Dutch: Euthanasia Spreads Across Europe'. De auteur, Winston Ross, begint zijn artikel met een persoonlijk verhaal over het tragische einde van zijn 91-jarige, dementere...
Van Bio-ethiek naar Bio-politiek
Jeroen Gouman, Peter Veldhuis, Isabella Vos
“Van bio-ethiek naar bio-politiek” luidde het thema van het jaarsymposium van de Nederlandse Vereniging voor Bio-ethiek (NVBe) dat begin maart plaatsvond. Centraal in dit symposium stond de vraag wat recente technologische ontwikkelingen betekenen voor de bio-ethiek en biopolitiek.
Judas en onbekende soldaat
Ignace Schretlen
Ignace Schretlen (1952) is beeldend kunstenaar en artsauteur. Gedurende bijna twintig jaar had hij met zijn echtgenote een huisartspraktijk in ’s-Hertogenbosch. Hij publiceerde meer dan vijftien boeken en honderden artikelen.
Leestafel
In Leestafels worden de volgende boeken besproken: 'Privacy in de zorg. Van wie is uw medisch dossier?' door R. Huissen, 'Draagkracht en veerkracht in de zorg. Professioneel zorgen met aandacht voor je eigen grenzen.' door A. Blokhuis en D. Talma en 'Betere mensen, over gezondheid als keuze en koopwaar.' door T. Dehue.
Leestafel
Tol DG van, Bree MJ de, Dekker H & Molen T van der (red.) Handboek medische professionaliteit.
Leestafel
Klaassen HW. Bondgenoten. Hoe familieleden en hulpverleners in de psychiatrie kunnen samenwerken.
Leestafel
Stichting Biowetenschappen en Maatschappij.
Je nier of mijn leven. Nierdonatie bij leven.
Gezamenlijke besluitvorming – ideaal en praktijk
Gert Olthuis en Thijs Tromp
Redactioneel door Gert Olthuis en Thijs Tromp.
Stemmen uit de praktijk van gezamenlijke besluitvorming
Dr. Alies Struijs
Deze bijdrage gaat over de praktijk van gezamenlijke besluitvorming en baseert zich vooral op het signalement 'Wanneer samen beslissen niet vanzelf spreekt' dat het Centrum voor Ethiek en Gezondheid recentelijk uitbracht.
Wat moeten we met naasten en familie?
Dr. Inge van Nistelrooij
De complexiteit van gezamenlijke besluitvorming lijkt nog eens vergroot te worden door de rol van naasten en familie. Dit lijkt soms een eigen besluit van de patiënt in de weg te staan. Deze bijdrage betoogt echter dat naasten en familie niet een derde partij zijn, naast arts en patiënt, maar dat zij als mede-consti...
Geestelijke verzorging en gezamenlijke besluitvorming
Drs. Hugo Remmers
De geestelijk verzorger is bij uitstek de professional die patiënten kan begeleiden bij ethische en existentiële keuzes rond de behandeling. Hoe verloopt die begeleiding precies, is er een geschikte methodiek en hoe waarborg je gezamenlijke besluitvorming en heldere communicatie?
Gezamenlijke besluitvorming bij migranten - hoe doe je dat verantwoord?
Dr. Fuusje de Graaff
Gezamenlijke besluitvorming kan in de palliatieve zorg aan migranten moeizaam verlopen. Enerzijds doordat patiënten, naasten en zorgverleners verschillende verwachtingen kunnen hebben over doelen en middelen, anderzijds omdat betrokkenen verschillende ideeën hebben over wat ‘gepaste’ communicatie is.
Sociale media en eHealth: kansen voor gezamenlijke besluitvorming?
Dr. Tom H. van de Belt
Doordat patiënten en hun naasten nu via social media eenvoudig toegang hebben tot relevante informatie zou dit hun gezondheid-geletterdheid (health literacy) kunnen verbeteren en de van oudsher aanwezige kenniskloof kunnen verkleinen. In deze bijdrage worden enkele voorbeelden van sociale media en eHealth besproken,...
Gezamenlijke besluitvorming
Dr. Stef Groenewoud
Deze bijdrage verdedigt de stelling dat gezamenlijke besluitvorming een noodzakelijke randvoorwaarde is voor een daadwerkelijk waardevolle gezondheidszorg. Er wordt ingegaan op wat gezamenlijke besluitvorming is en in hoeverre het in praktijk wordt gebracht in de (Nederlandse) gezondheidszorg. Tenslotte wordt bezien...
Moreel beraad ook voor de zorgpraktijk van België relevant?
Dr. Karin Janssen van Doorn
Boekbespreking van het boek 'A Political Argument for an Ethic of Care' van Joan Tronto over de zorgethiek.
Over de uitvoering van zinloos geweld
Drs. Hugo van der Wedden
Column door drs. Hugo van der Wedden over de alledaagse werkelijkheid achter het abstracte concept overbehandeling: een stervende kwetsbare oudere, een kind of partner die het woord voert en ‘er nog niet aan toe is’ dat zijn of haar geliefde naaste daadwerkelijk overlijdt.